Je kent deze slogan vast nog wel want de boodschap is dat melk goed voor je is en dat je er sterke botten van krijgt. Wij Nederlanders consumeren jaarlijks veel zuivelproducten; melk, kaas, vla, yoghurt, zuivelspread, etc. Toch hoor je vaak dat mensen die hun hele leven melk gedronken hebben, osteoporose (botontkalking) krijgen.

Hoe kan dit?

Ons lichaam kan niet goed met melk omgaan, omdat we er genetisch niet op zijn ingesteld. Na de zoogperiode, dus de periode dat een kind borstvoeding krijgt, stopt op een gegeven moment de productie van het enzym lactase. Dit enzym is nodig voor de vertering van lactose, de zogenoemde melksuiker. Als het enzym lactase onvoldoende in het lichaam aanwezig is, wordt de lactose door bacteriën gefermenteerd waardoor maagzuur, een opgezette buik en winderigheid kunnen ontstaan.

Fermentatie

Voedingsstoffen die moeilijker te verteren zijn zoals granen, kolen, soja en melk zijn veel gemakkelijker te verteren als ze gefermenteerd zijn. Denk aan kwark, yoghurt, crème fraiche, zuurdesembrood, tempé, Tamari, Kimchi of zuurkool. Door het fermenteren van melk kan het gehalte aan lactose in de melk verlaagd worden tot een niveau waarop het te verdragen is. Lactose is namelijk een voedingsbron voor bacteriën. Tijdens het fermentatieproces wordt de lactose door de bacteriën opgegeten, waardoor het gehalte aan lactose in gefermenteerde melkproducten zoals kaas en yoghurt verwaarloosbaar is.

Naast lactose bevat melk nog een aantal andere nadelige stoffen;

Groeihormonen

Melkproducten bevatten groeihormonen zoals IGF-1 en oestrogenen. Een koe is bijna altijd zwanger en geeft melk. Tijdens de zwangerschap zijn hormoonspiegels vele malen hoger dan anders. En die hormonen belanden ook in jouw melk. Deze groeihormonen worden ervan verdacht de groei van kankerweefsel bij mensen te stimuleren. Verder wordt IGF-1 in verband gebracht met acné.

Neu5Gc

Zoogdierproducten, zoals melk, yoghurt en rood vlees, bevatten het suikermolecuul Neu5Gc. Het is een lichaamsvreemde stof die in je cellen kan worden ingebouwd. Dit gebeurt voornamelijk als je veel Neu5Gc via de voeding binnenkrijgt en weinig beweegt. Omdat het een lichaamsvreemde stof is kan het voor een chronische immuunreactie zorgen zodra het in je cellen is ingebouwd. Neu5Gc is in verbrand gebracht met auto-immuunziekten van de schildklier (Hashimoto), reumatoïde artritis, MS, diabetes type 2 en kanker.

Antibiotica

Niet alleen vlees kan sporen van antibiotica bevatten, ook zuivel.

Caseïne

Niet goed afgebroken caseïne uit melk (waar melk grotendeels uit bestaat) vormen zogenaamde exorfinen. Exorfinen zijn opiaatachtige stoffen die vanuit onze darmen ook ons brein en de rest van ons lichaam bereiken. Daar kunnen ze bijvoorbeeld ons endorfine, dopamine en insuline systeem flink uit balans brengen waardoor onze behoefte aan ’troostvoeding’ met tarwe, soja en melk steeds groter wordt: elke keer als we deze ‘endorfine imitators’ eten wordt onze behoefte eraan aangewakkerd omdat endorfines ons rustig, kalm en gelukkig maken. De verhouding van caseïne in koemelk en mensenmelk is wel anders. Ongeveer 80% van de eiwitten in koemelk bestaat uit caseïne, terwijl dit in mensenmelk ongeveer 20-45% is.

Daarnaast kan caseïne het immuunsysteem in de darmen activeren en zo bijdragen aan een laaggradige ontsteking.

Er zijn verschillende types caseïne;

  • A1 caseïne zit in de meest gangbare koemelk en de daarvan gemaakte producten. Dit type bestaat uit grove brokken eiwit die moeilijk afbreekbaar zijn, zeker niet voor baby’s met nog niet volgroeide darmpjes. Maar ook volwassenen met bovengenoemde klachten kunnen er moeite mee hebben.
  • A2 caseïne zit in melk van Jersey en Guernsy koeien, geiten- en schapenmelk. Ook moedermelk bevat dit type caseïne. Het bestaat uit kleinere eiwitstructuren die gemakkelijker te verteren zijn.

Calcium-fosfor verhouding

Melkproducten bevatten veel calcium, maar de opname is gering. Voor een goede opname van calcium is een verhouding van calcium en fosfor nodig van 1:1. Melk bevat te veel fosfor – verhouding 1:2 waardoor de calcium moeilijk wordt opgenomen. Daarnaast is het calcium gebonden aan het moeilijk verteerbare eiwit caseïne. Ook dit zorgt ervoor dat het calcium moeilijk opneembaar is.

Als er veel fosforrijke voeding o.a. melk – wordt geconsumeerd, zal het lichaam calcium uit de botten onttrekken om toch tot een calcium-fosfor verhouding van 1:1 in het bloed te komen. De botten worden dus ontkalkt en op die manier kan een hoge melkconsumptie tot botgroeistoornissen en botontkalking leiden.

De belangrijkste factor die invloed heeft op de calciumuitscheiding is de zuur- basebalans. Het werkt als volgt: hoe meer verzurende voeding je eet, hoe meer calcium je via de urine uitscheidt. Anderzijds geldt: hoe meer alkalische voeding je eet, hoe minder calcium je via de urine verliest. Alkalisch is het tegenovergestelde van zuur. Melkproducten werken verzurend en bevorderen de calciumuitscheiding. Daarentegen zijn groente en fruit alkalisch en gaan zij de uitscheiding van calcium juist tegen. Het eten van veel groente en fruit is dus belangrijk voor een goede calciumbalans, en daarmee een sterke botopbouw.

Je hoeft niet persé melkproducten te consumeren om voldoende calcium binnen te krijgen. De mens kan prima zonder melkproducten, zoals melk, yoghurt, kwark en kaas. Calcium vind je namelijk ook in groenten. En met een verhoogde inname van groente en fruit sla je twee vliegen in één klap, want zo verminder je ook nog eens de uitscheiding van calcium via de urine. Dit verbetert je calciumbalans en versterkt je botten.

Rauwe zuivel

Rauwe zuivel heeft een totaal ander effect op onze gezondheid dan gesteriliseerde en gepasteuriseerde zuivel: alle enzymen die in rauwe melk zitten om het te kunnen verteren zijn in gepasteuriseerde zuivel onwerkzaam gemaakt, zodat er een moeilijk te verteren voedingsmiddel overblijft die, (zeker) bij gevoelige mensen voor veel klachten kan zorgen. Het is ook logischerwijs deze reden dat er zoveel allergieën en intoleranties op koemelk zijn: als we het niet kunnen verteren, worden niet goed afgebroken eiwitten gemakkelijk een allergeen. Ook zijn de stoffen die ons immuunsysteem goed van dienst kunnen zijn uit gepasteuriseerde melk onwerkzaam gemaakt. De Masai (die dagelijks rauwe zuivel gebruiken) staan bekend als een van de gezondste volkeren ter wereld. En ook in het Mediterrane dieet dat keer op keer als gezondste voedingsstijl uit de bus komt speelt (met mate gebruik) van rauwe zure zuivel een rol.

Rauwe zuivel heeft andere eigenschappen ten aanzien van onze gezondheid dan verhitte zuivel zoals we dat in de winkel kopen. Zo bevat het circa 15% meer B6, 36% meer vitamine C en 31% meer Foliumzuur. Ook bevat het veel meer Glutathion (onze belangrijkste antioxidant) dan verhitte melk. Verder bevat rauwe melk zogenaamde immunoglobulines als lactoferrine en lactoglobulines die ons immuunsysteem goede diensten bewijzen. Als je rauwe zuivel van biologisch dynamisch gehouden koeien of van oude koeienrassen (Blaarkop, Yersey, Guernsey) kunt kopen, lijkt dat de gezondste vorm van koemelk die we op dit moment kennen.

In rauwe melk blijven zowel de enzymen als de eiwitten/aminozuren intact waardoor ons lichaam ze beter kan benutten, bijvoorbeeld voor de aanmaak van neurotransmitters.

Onderwerpen: